Yüksek Yönetim Denetçisi Varol: Kurumlar, cevap vermeyerek kurallara uygun davranmadı

Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) İlkan Varol, dilekçelerine cevap verilmediği iddiasıyla Salih Gürler’in başvurusunu inceleyerek, rapor hazırladı.

Salih Gürler, geçirmiş olduğu bir operasyon sonucu engelli kaldığını, bu konu ve engelli haklarından yararlanabilmesi amacıyla 9 Temmuz 2024 ve 18 Eylül 2024 tarihlerinde Sağlık Bakanlığına, 14 Ekim 2024 tarihinde Çalışma Dairesi Müdürlüğüne ve 15 Ekim 2024 tarihinde Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne yapmış olduğu “Alındı Mühürlü” dilekçelerine herhangi bir cevap alamadığı iddiasıyla 20 Kasım 2024 tarihinde başvuru yaparak, konunun Ombudsman tarafından soruşturulmasını talep etti. Ombudsman’ın konuyla ilgili raporunda, Sağlık Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü ve Çalışma Dairesi Müdürlüğü’nün Gürler’in dilekçelerine   yazılı ve gerekçeli bir cevap vermeyerek KKTC Anayasası’nın 76. maddesi ve 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın 15. maddesi kurallarına uygun davranmadığı belirtildi. Raporda, “KKTC Anayasası’nın 76. maddesi ve 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın 15. maddesi kuralları tahtında İdareye yapılan usulüne uygun  dilekçelere İdarenin yasal süreler içerisinde, gerekçeli ve yazılı bir şekilde cevap vermesi yasal zorunluluktur. İdarenin bu kurallara uyulması yönünde daha hassas davranması gerekmektedir.” denildi. Rapor şöyle: Sayın Salih Gürler geçirmiş olduğu bir operasyon sonucu engelli kaldığını, bu konu ve engelli haklarından yararlanabilmesi amacıyla 9 Temmuz 2024 ve 18 Eylül 2024 tarihlerinde Sağlık Bakanlığına, 14 Ekim 2024 tarihinde Çalışma Dairesi Müdürlüğüne ve 15 Ekim 2024 tarihinde Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne yapmış olduğu “Alındı Mühürlü” dilekçelerine herhangi bir cevap alamadığını  iddia ederek 20 Kasım 2024 tarihinde başvuru yaparak konunun Dairemiz tarafından soruşturulmasını talep etmiştir.   Yapılan başvuru üzerine konu 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası kuralları çerçevesinde incelenmiş ve rapor hazırlanmıştır.               Sayın Salih Gürler’in Dairemize yaptığı başvuruda Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğünden, Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığından ve Çalışma Dairesi Müdürlüğünden konuyla ilgili gerekli bilgiler talep edilmiştir.               Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğünden 24 Mart 2025 tarihli cevaben gelen yazıda Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğünden 2310/12465 hesap ve karar numarasıyla 01/05/2005 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı almakta olan 2170007361 kimlik numaralı Salih Gürler’in 15 Ekim 2024 tarihinde yaptığı dilekçede; 21 Ocak 2024 tarihinde geçirmiş olduğu ameliyat nedeniyle engelli birey olduğunu, bu nedenle engelli haklarından faydalanabilmek için Sosyal Sigortalar Dairesinden hastaneye sevk yapılması yönünde kendisine Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesinden yönlendirme yapıldığını belirten bir müracaat yapmıştır. Sayın Salih Gürler’in Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğünden kendi yatırımları karşılığında 1 Ocak 2005 tarihinde yaşlılık aylığına hak kazanmış olup yasal mevzuatın öngördüğü sağlık yardımlarından faydalanabildiği, dilekçesinin ekinde sunmuş olduğu doktor durum bildirim raporunda ilgili emekli sigortalının sol bacağında 3 cm. kadar kısalma olduğunu, hareketlerinin kısıtlandığı ve yardıma ihtiyacı olduğu belirtilmiş, ilgili doktorun yazdığı rapor yeterince sarih olmayıp emekli sigortalının ne gibi sağlık yardımına ihtiyacı olduğu belirtilmemiştir. Protez araç gereç gereksinimi olduğu doktor raporunda açık olarak belirtilen sigortalının sağlık kuruluna sevk işlemleri Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü tarafından yapılmakta ve sağlık kurulu tarafından onaylanan iyileştirme unsuru içeren protez araç ve gereçlerin ödeme işlemlerinin Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü tarafından sağlandığını, Sigortalının eşi Sayın Bircan Gürler’in ilgili tarihlerde Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne geldiğini ve eşinin engelliler için tahsis edilmiş park yerlerini kullanabilmek için özel bir kart talebi olduğunu belirtiğini, Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü tarafından Sayın Salih Gürler’ normal yaşlılık aylığı aldığını ve mevzuatta engelli bireyler için herhangi bir kart sağlama uygulamasının bulunmadığı ifade edilmiş, bu hususta Çalışma Dairesinin veya Belediyenin yardımcı olabileceği hususunda sözlü bilgi verildiğini, Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmada Sayın Bircan Gürler’in kendisine verilmiş olan bilgiye rağmen başka bir binada bulunan Lefkoşa Bölge Amirliğine eşi adına dilekçeyle başvurduğunu ve dilekçesinin Sigorta İşler Şubesine gönderildiğini ilgili şubenin dilekçedeki talebin ne olduğunun anlaşılmaması nedeniyle nasıl bir işlem yapacağı hususunda tereddüt yaşadığı ve bu talebe karşı işlem yapılamadığını, Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğünün mevzuat gereği yalnızca ihtiyaç duyulan protez araç gerecin raporda belirtilmesi kaydıyla sağlık kuruluna sevk işlemini gerçekleştirilebileceğini, Lefkoşa Amirliğine verilen dilekçenin ve raporun ilgili Amirliğe sevk edildiğini, yukarıda belirtilenler ışığında ilgili Amirlik tarafından talebin ne olduğunun anlaşılamadığından ve usulen hatalı bir müracaat olduğu değerlendirildiğini bu nedenle de işlem yapılamadığını, Sayın Salih Gürlerin nasıl bir sağlık yardımına ihtiyacı olduğunu ilgili doktorun yazacağı durum bildirir raporunda belirtildiği takdirde yasal mevzuat çerçevesinde bir sağlık yardımı verilebileceğini, sigortalının eşinin sözlü olarak ilettiği engelli kartının sağlanması hususunun ise görev alanları dışında olduğunu Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü tarafından sigortalının eşine konu hakkında bilgi verildiğini ve yönlendirme yapıldığı belirtilmiştir.               Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığından 2 Nisan 2025 tarihli cevaben gelen yazıda Sayın Salih Gürler’e ait dilekçenin Sağlık Bakanlığınca incelendiğini 9 Temmuz 2024 tarihindeki şikayeti ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığına bağlı Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi tarafından ilgili doktor ile istişare edildiğini ve alınan görüşün sonrasında Sayın Salih Gürler’e açıklama yapılmak ve polikliniğe yönlendirilmek üzere arandığını ancak kendisine ulaşılamadığının görüldüğünü 18 Eylül 2024 tarihli dilekçesinin ise gereği için donatım birimi personeline iletildiğini, taleplerinin temin edilebilmesi için sağlık kuruluna girmesi gerektiği konusunda bilgi verilmek üzere aranıldığını ancak yine Sayın Salih Gürler’e ulaşılamadığının tespit edildiği belirtilmiştir.               Çalışma Dairesi Müdürlüğünden 21 Mart 2025 tarihli cevaben gelen yazıda Sayın Salih Gürler’in 14 Ekim 2024 tarihinde  Çalışma Dairesi Müdürlüğüne geldiğini, sağlık durumu hakkında bilgi verdiğini, engellilere sağlanan haklardan faydalanmak istediğini ve bu nedenle gerekli kurul işlemlerinin yapılabilmesi amacıyla hastaneye sevk edilmek istediğini beyan ettiğini, konu şahsın 60 yaşını doldurmuş olduğu ve ileri sürmüş olduğu fiziksel güç kaybının meydana geldiği zaman dilimin de yasal mevzuatta belirtilen şartları karşılamadığının anlaşıldığını, b bilgiler kapsamında 64/1993 sayılı Engellileri Koruma Rehabilite ve İstihdam Yasasının 4. Maddesinde yer alan yaş şartını taşımaması sebebiyle engelli bireylere sağlanan hak ve menfaatlerden yararlanamayacağı sözlü olarak ilgili şahsa ve/veya eşi olduğu iddia edilen kişiye belirtildiğini, bu bilgiler verildikten sonra ilgili engeli park yerlerinden yararlanmak amacıyla engelli sayılmak istediğini beyan etmiş beyanı üzerine söz konusu talebin; Sağlık Kurulu Raporu alınarak yetkili Belediye aracılığıyla karşılanabileceğinin ifade edildiğini, bununla birlikte ilgili kişinin aynı gün taleplerini yazılı olarak tekrarladığı bir dilekçeyi de Çalışma Dairesi Müdürlüğüne ibraz ettiğini, bahse konu dilekçe 15 Ekim 2024 tarihinde Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) üzerinden cevaplandırıldığını, söz konusu cevap, ilgilinin cevabı imza karşılığı Çalışma Dairesi Müdürlüğüne gelerek elden teslim almayı istediğini belirtmesi sebebiyle ikamet adresine postalanmadığını, dilekçede belirtilen telefon numarası aranarak ilgiliye haber verilmeye çalışıldığını ancak ilgili ile iletişim kurulamaması nedeniyle dilekçenin cevabının hazır olduğunu ve teslim alabileceği, telefon yoluyla iletişim kurulamaması sebebiyle dilekçe posta yoluyla gönderilmeye çalışıldığını ancak adresin okunaklı olmaması nedeniyle gönderilemediğini, Konu Dairemiz tarafından soruşturulmaya başlandıktan sonra ilgili şahıs ile 14 Mart 2025 tarihinde iletişim kurulduğunu ve dilekçesine verilen cevabın Çalışma Dairesi Müdürlüğüne gelerek teslim alabileceği söylendiğini ancak ilgili kişinin verilen cevabın olumsuz olduğunu bildiğini ve teslim almaya gelmeyeceğini söylediği belirtilmiştir.                          KKTC Anayasası’nın 76’nci maddesinde Dilekçe Hakkı ve 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın 15’inci maddesinde kişilerin kendileri veya kamu ile dilek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkı düzenlenmiştir.   KKTC Anayasası Madde 76 KKTC Anayasası Madde 76  Herkes kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında tek başına veya   topluca yetkili makamlara yazı ile başvurma ve bunların süratle incelenmesi ve karara bağlanması hakkına sahiptir. Gerekçeye dayanacak olan bu karar, en geç otuz gün içinde, dilek ve şikayet sahibine yazılı olarak bildirilir. Böyle bir karardan zarar gören herkes veya otuz gün içerisinde kendisine bir karar bildirilmeyen her ilgili, dilek ve şikayet konusu hakkında yetkili mahkemeye başvurabilir.   27/2013 sayılı İyi İdare Yasası Madde 15     (1)     Özel kişiler, kendileri veya kamu ile dilek ve şikayetleri hakkında, tek başına veya topluca, yetkili makamlara yazı ile başvurma ve idareden yetkisi içindeki bir konuda birel işlem yapmasını isteme hakkına sahiptir. İdare, kendisine yazı ile başvuran kişi ya da kişilere, üzerinde tarih bulunan bir alındı belgesi verir. (2) İstem, yetkili olmayan bir idareye yöneltilirse, kendisinden istemde bulunulan makam, istemi en geç beş iş günü içerisinde yetkili makama iletir ve istem sahibini yazılı olarak durumdan haberdar eder. (3) İdare, istemle ilgili kararını, en geç otuz gün içinde, gerekçeli olarak, başvuran kişiye veya kişilere yazılı olarak bildirir. Otuz günlük süre, istemin yetkili makama ulaşmasından itibaren hesaplanır. İdare, bu süre içerisinde yazılı ve gerekçeli yanıt vermeyi ihmal ederse, bundan dolayı doğacak zararları bu Yasadaki kurallar çerçevesinde gidermekle yükümlüdür. (4) İdare, yazılı ve gerekçeli bildirimde, kararına karşı, hangi süreler içinde, hangi hukuki yollara başvurulabileceğini belirtir.                          Sayın Salih Gürler’in Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne yapmış olduğu dilekçesine,  talebin ne olduğunun anlaşılamaması ve usulen hatalı bir müracaat olduğu değerlendirilmesi sebebiyle işlem yapılmadığı keza Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü tarafından Sayın Salih Gürler’in eşine konunun izah edildiği ve yapılması gerekenlerin sözlü olarak belirttiğinden dilekçesine yazılı cevap verilmediği görülmektedir.               Sayın Salih Gürler’in Sağlık Bakanlığına yapmış olduğu dilekçelere ise Sağlık Bakanlığı tarafından kendisinin aranmış ama ulaşılamadığından dolayı bir cevap verilemediği görülmektedir.               Keza Sayın Salih Gürler’in Çalışma Dairesi Müdürlüğüne yapmış olduğu dilekçesine de iletişim kurulamaması ve/veya dilekçesinde belirtmiş olduğu adresin okunamaması ve/veya telefon aracılığı ile ulaşılmış olup dilekçesine verilen cevabı alması için Çalışma Dairesi Müdürlüğüne davet edildiği görülmektedir.               Sayın Salih Gürler’in  KKTC Anayasası’nın ve 27/2013 Sayılı İyi İdare Yasası kapsamında   Sağlık Bakanlığına, Çalışma Dairesi Müdürlüğüne ve Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğüne dilekçeler yaparak yaşadığı sorunlardan bahsederek yardım talep etmiş ancak bahse konu kurumlar  yasal mevzuat gereği 30 gün içinde yazılı ve gerekçeli olarak cevap vermesi gerekirken çeşitli mazeretler öne sürerek neden Sayın Gürler’in dilekçelerine cevap vermediklerini izah etmeye çalışmışlardır.                          Sağlık Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğü ve Çalışma Dairesi Müdürlüğü Sayın Salih Gürler’in dilekçelerine   yazılı ve gerekçeli bir cevap vermeyerek KKTC Anayasası’nın 76. maddesi ve 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın 15. maddesi kurallarına uygun davranmamıştır.                          KKTC Anayasası’nın 76. maddesi ve 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın 15. maddesi kuralları tahtında İdareye yapılan usulüne uygun  dilekçelere İdarenin yasal süreler içerisinde, gerekçeli ve yazılı bir şekilde cevap vermesi yasal zorunluluktur. İdarenin bu kurallara uyulması yönünde daha hassas davranması gerekmektedir.